Kronolojik Yakın Türkiye Tarihi
1 Ocak 1923 Futbol Federasyonu kuruldu.
13 Ocak 1923 Bakanlar Kurulu Başkanı ve Dışişleri Bakanı Rauf Bey (Orbay), TBMM’de Lozan Konferansı’yla ilgili olarak hükümet görüşünü açıkladı.
20 Ocak 1923 Ali Şükrü Bey’in Ankara’da yayımladığı Tan gazetesinin ilk sayısı çıktı.
28 Ocak 1923 İzmit ilinin adının Kocaeli olarak değiştirilmesi İçişleri Bakanlığı’nca onaylandı.
30 Ocak 1923 Yunanistan’la Türkiye arasında nüfus mübadelesine ilişkin sözleşme ve protokol imzalandı.
4 Şubat 1923 Lozan Konferansı kesintiye uğradı.
17 Şubat 1923 İzmir İktisat Kongresi açıldı.
1 Mart 1923 Ali Fuat (Cebesoy) tekrar TBMM ikinci başkanlığına, Erzurum mebusu Hüseyin Avni Bey (Ulaş) birinci başkan vekilliğine, Konya mebusu Musa Kâzım Efendi ikinci başkan vekilliğine seçildiler.
4 Mart 1923 İzmir İktisat Kongresi sona erdi. “Misak-ı İktisadi” kabul edildi.
5 Mart 1923 Şile’de Rum Değirmenlik Mahallesi’nde çıkan yandında çoğu terk edilmiş yaklaşık 550 Rum, 200 İslam hanesi, 100 dükkân, 1 cami, 2 kilise ve bazı resmi binalar yandı. Toplam 1500 kişi yangın dolayısıyla evsiz kaldı.
12 Mart 1923 Ali Haydar Bey (Yuluğ) İstanbul Valiliği’ne atandı.
8 Nisan 1923 Andolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin seçim bildirgesi olarak “9 Umde” yayımlandı.
13 Nisan 1923 Telif ve Tercüme Heyeti başkanlığına atana Ziya Gökalp Ankara’ya geldi.
15 Nisan 1923 Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nda değişiklik yapılarak kapsamı genişletildi.
16 Nisan 1923 Birinci dönem TBMM’nin çalışmaları sona erdi
23 Nisan 1923 Lozan Barış Konferansı ikinci defa toplandı.
1 Haziran 1923 İstanbul Türk Ocağı yeniden açıldı
24 Temmuz 1923 Lozan Antlaşması imzalandı.
4 Ağustos 1923 Rauf Bey (Orbay) başbakanlıktan ayrıldı.
6 Ağustos 1923 Türkiye ile Amerika arasında Lozan’da Suçluların İadesi Antlaşması imzalandı.
11 Ağustos 1923 TBMM’nin II. dönemi açıldı.
13 Ağustos 1923 Mustafa Kemal Paşa TBMM başkanlığına yeniden seçildi.
14 Ağustos 1923 Fethi Bey’in başkanlığında yeni bakanlar kurulu TBMM tarafından seçildi.
24 Ağustos 1923 Lozan Antlaşması gereğince İstanbul’un boşaltılma süreci başladı.
29 Ağustos 1923 İngiltere 1914 tarihli Türkiye ile ticaret yasağını kaldırdı.
7 Eylül 1923 Dizgicilerin grevinden dolayı İkdam, Akşam, İleri, Terciman-ı Hakikât, Tevhid-i Efkâr, Tanin, Vatan ve Vakit gazetelerinin ortaklaşa yayımladıkları Müşterek Gazete çıkmaya başladı (21 Eylül’e kadar).
11 Eylül 1923 Bursa Sanayi Sergisi açıldı. Halk Fırkası genel başkanlığına Mustafa Kemal Paşa seçildi.
15 Eylül 1923 Lozan Antlaşması uyarınca Edirne’ye bağlı Karaağaç istasyonu Yunanlılardan geri alındı.
2 Ekim 1923 Son İtilaf birlikleri İstanbul’dan ayrıldı.
6 Ekim 1923 Damat Ferit Paşa Nice kentinde öldü.
7 Ekim 1923 İstanbul’da sıkıyönetim ve sansür kaldırıldı.
13 Ekim 1923 Ankara’nın hükümet merkezi olmasına ilişkin yasa TBMM’de kabul edildi. Mübadele, İmar ve İskân Bakanlığı kurulması TBMM’de kabul edildi.
23 Ekim 1923 Halk Fırkası’nın kuruluş dilekçesi İçişleri Bakanlığı’na verildi.
29 Ekim 1923 Cumhuriyet ilan edildi.
30 Ekim 1923 Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’nın başbakan atadığı İsmet Paşa’nın kurduğu hükümet, TBMM’de güvenoyu aldı.
19 Kasım 1923 Şark Demiryollarında yaklaşık 1400 işçi greve başladı.
26 Kasım 1923 Posta Kanunu kabul edildi.
27 Kasım 1923 Şark Demiryolları gevi sona erdi.
26 Aralık 1923 Kısmi genel af kanunu kabul edildi.
31 Aralık 1923 Boğazlar Sözleşmesi yürürlüğe girdi.
1923
27 EKİM - 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü'nde vardan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti'nin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey, bütün arkadaşlarıyla birlikte Meclis'e istifalarım verdiler. Bakanlar Kurulu'nu o tarihe kadar Meclis seçiyordu. Siyasî buhrandan orduyu dışarıda tutmak için, o zaman hükümete dahil bulunan Genelkurmay Başkaru'nın istifa etme-mesi uygun görülmüştü. Kabinenin topluca görevden çekilmesi. Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşe-memeleri. Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi.
28 EKİM - Mustafa Kemal Paşa, o günün gecesi; Ankara'da bulunan Ke-malettin Sami Paşa, Halit Paşa, İsmet (İnönü) Paşa, Kazım (Özalp) Paşa, Fethi (Okyar) Bey, milletvekili Fuat (Bulca) ve Ruşen Eşref (Ünaydm)'ı yemeğe davet etti. Yemekte onlara: "Yarın, Cumhuriyeti ilan edeceğiz!" dedi. Sofrada bulunanların hiçbiri farklı bir düşüncede değildi. Yemek sürdürülmedi. Dışişleri Bakam İsmet Paşa kaldı, diğerleri ayrıldılar. Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa'yla hemen 20 Ocak 1921 Anayasasi'na eklenecek maddeler üzerinde çahşmaya başladılar ve ilk maddenin sonuna: 'Türkiye Devleti'nin şekl-i hükümeti Cumhuriyettir" cümlesi eklendi. 3. madde şu şekilde değiştiril-di: 'Türkiye Devleti Büyük Millet Meclisi tarafmdan idare olunur. Meclis, hükümetin inkısam (bölünme) ettiği şuabat-ı (şubeler) idare-ye İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) vasıtasıyla idare eder."
29 EKİM -
İl Ankara
Yer TBMM'nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binası.
Saat 20.30 suları...
Gün 29 Ekim 1923 Pazartesi.
Kişiler 159 milletvekili. (Kalpaklı, fesli, sanklı... tam 159 kişi.)
Başkan Çorum Milletvekili İsmet (Eker) Bey.
Kürsüde Meclis'in en yaşü üyesi Abdurrahman Şeref Bey var.
- Hakimiyet, kayıtsız şartsız milletindir. Kime sorarsanız sorun... Bu sonuç "Cumhuriyet" demektir. Doğacak çocuğun adıdır. Ama bu ad bazılanna hoş gelmezmiş, varsın gemlesin. Başkan sonucu ilan ediyor:
- İttifakla kabul edilmiştir. Türkiye Devleti bir Cumhuriyet'tir.
23 Nisan, solunda ise 1335 tarihi yazılıdır. Meclisin altmda bulunan dünya haritası bilgiyi, orak ve tırpanlar tanma önem verileceğini, iki taraftaki meşe dallan da barışı dile getirir. En altta kağnısıyla birlikte bir köylü kadın görülmektedir. Madalyanın öteki yüzünde ay yıldızla çevrilmiş olarak Millî sınırlan gösterilen Türkiye Cumhuriyeti haritası vardır. Bu harita üzerindeki tek yıldız, Ankara şehrini işaret eder. Yıldızdan çıkan ışınlardan biri Kars'a kadar uzanmaktadır. En altta l Ekim 1338 (1922) yazıhdır. Milletvekillerine yeşil şeritli, cephede bulunanlara kırmızı, cephe gerisinde çalışanlara beyaz şeritli madalya verilmiştir. Cephede görev almış milletvekillerinin madalya şeritleri yan kırmızı, yan yeşil renktedir. Ek bir kanunla 15.5.1919 - 9,9.1922'ye kadar Kurtuluş Savaşı'na katılan Alay Sancaklan'na da madalya verilmiştir.
15 ARALIK - istiklal Mahkemesinde basın sanıklannm mahkemesine başlandı.
18 ARALIK - Türkiye - Macaristan Dostluk Antlaşması imzalandı.
19 ARALIK - Askerlikten milletvekili olanlar hakkında (385) saydı kanun kabul edildi. 24 ARALIK - Türkiye - Amerika hakem, mahkeme antlaşması (Claims Paktı) imzalandı.
26 ARALIK - Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af (Kanun no. 391)kabul edildi.
31 ARALIK - Mustafa Kemal'in İzmir seyahati başladı.
1925
1 OCAK - Lozan Barış Antlaşmasi'na göre Türkiye Devleti, 'Gümrük vergileri'ni uygulamaya başladı.
1 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, eşi Latife Hanımla beraber Konya'yı ziyaret etti.
3 OCAK - Türkiye - Letonya Dostluk Antlaşması (Kanun No. 707) imzalandı.
7 OCAK - Cumhuriyet Halk Fırkası genel sekreterliğine Recep (Peker) tayin edildi.
9 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'da 'Musul Komisyonu'nu kabul etti.
13 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Osmaniye ve Dörtyol'u ziyaret etti.
13 OCAK - Kurtuluş Savaşı komutanlanndan Halit Paşa, Meclis'te Ali (Çetinkaya) tarafından bir kaza kurşunu ile vuruldu. Tahkikat sonunda Afyon Milletvekili suçsuz görüldü. Paşa, yapılan bütün tıbbi müdahalelere rağmen kurtarılamadı. İstanbul'a getirilen cenazesi, büyük törenle defnedildi.
17 OCAK - TBMM Nurettin Paşa'nın seçim mazbatasma itiraz etti.
19 OCAK - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Mersin'i ziyaret etti.
19 OCAK - Bakanlar Kurulu, gümrük vergisinin Amerikan ürünlerine de uygulanacağına dair karar aldı.
26 OCAK - Türkiye - Danimarka Dostluk Antlaşmağı (Kanun No. 807) imzalandı.
28 OCAK - Terakkiperver Fırka İstanbul Şubesi, Kara Kemal tarafından kuruldu.
30 OCAK - Patrik Konstantin VI sınıırdışı edildi.
2 ŞUBAT - Gazi Mustafa Kemal Paşa Ankara'ya döndü.
5 ŞUBAT - Nurettin Paşa, Bursa'da yeniden milletvekili seçildi.
11 ŞUBAT - şeyh Sait isyanı. Eski adı 'Genç' olan Bingöl Hinin Ergani ilççesine bağlı 'Eğil' bucağının 'Pınar' köyünde başlayan ayaklanma, Elazığ ve oradan da Diyarbakır'a sıçradı.
16 ŞUBAT - Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu.
17 ŞUBAT - Aşır Vergisi (Kanun no. 552) kaldınîdı. (Uygulamada köylüyü büyük sıkmtılara sokan bu vergi, toprak ürünlerinden onda bir ölçüsünde alınıyordu.
18 ŞUBAT - Müverrih (tarih yazan) Abdurrahman şeref (Doğ: 1832) öldü.
19 ŞUBAT - Ankara'da kurulacak Telsiz İstasyonu' (No. 554) kanunu kabul edildi.
24 ŞUBAT - Ulaştırmanın kısırlığı ve işin ciddiyetim bir kısım idare amirlerinin anlamaması nedeniyle Doğu'da isyan genişledi. Elazığ, asiler tarafmdan işgal edildi.
25 ŞUBAT - Güney'de bir ay süre ile sıkıyönetim ilan edildi.
25 ŞUBAT - Dinin politik amaçlarla suiistimal edilemeyeceği hakkında (No. 556) kanun kabul edildi.
26 ŞUBAT - Bir Fransız sirkelinin yönettiği Tütün Rejisi'nin
1.3.1925'den itibaren lağvma ve sigara kağıdı fabrikası kurulmasına
dair (No. 558) kanun kabul edildi.
28 ŞUBAT - Doğu'daki isyan dolayısıyla Meclis'te gizli celse yapıldı. 2 MART - Halk Fırkasi'nın Fethi (Okyar) kabinesine 60'a karşı 93 oyla
güvensizlik verildi, kabine çekildi.
2 MART - İsmet (İnönü) Paşa, Dışişlerine Tevfik Rüştü (Aras), Millî Savunmaya Recep (Peker), İçişlerine Cemil Bey'i alarak 2. kabinesin! kurdu.
3 MART - Asiler, Ergani'yi işgal etti.
4 MART - 578 sayılı Takrir-i Sükun' Kanunu ile Hükümete 2 yıl için olağanüstü yetki verildi. Bu suretle Meclis iki ayn İstiklal Mahkemesi kurdu. Bunlardan biri isyan bölgesinde görevlendirildi. Bu mahkemenin ölüm kararları derhal yerine getirilecek, Ankara İstiklal Mahkemesi'nin ölüm kararlanysa. Meclisin onayından geçecekti. 4 MART - İsmet Paşa Kabinesi 23 oya karşı 154 oy ile güven aldı. 6 MART - İstanbul'da 6 gazete ve dergi Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı.
6 MART - Gazi Mustafa Kemal Paşa, bir bildiri yayınlayarak yurttaşları birlik ve beraberliğe çağırdı.
7 MART - TBMM, kurulacak İstiklal Mahkemeleri üyelerini seçti.
8 MART - Diyarbakır ve dolaylannda asilerle Türk Silahlı Kuvvetleri
arasmda şiddetli çarpışmalar başladı.
10 MART - Eski Adliye Nazın Hukuk Profesörü Seyit Bey öldü. 18 MART - Anadolu Anonim Türk Sigorta şirketi kuruldu.
23 MART - TBMM'de sıkıyönetim bir ay daha uzatıldı.
23 MART - Mustafa Kemal Paşa, Franklin Bouiilon şerefine ziyafet ver¬di. 31 MART - İsyan bölgesinde Harp Divanınca verilecek ölüm cezalarının yerine getirilmesine dair (595 sayılı kanun) kabul edildi.
5 NİSAN - 'şeker Fabrikaları kurulmasına dair (601 saydı) kanun' kabul edildi.
5 NİSAN - Ankara'da şemsiperii başlık giymiş subaylara tesadüf edilmeye başlandı.
12 NİSAN - Doğu isyanuun elebaşuanndan 'Şeyh Said' esir edildi.
13 NİSAN - Ankara İstiklal Mahkemesi'nin gösterdiği lüzum üzerine Terakkiperver Fırkası üyelerinin evleri arandı.
16 NİSAN - Tanin Gazetesi kapatıldı.
16 NİSAN - Kütahya - Tavşanlı demiryolu hattının yapılmasına dair (625) sayılı kanun kabul edildi.
17 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit Yalçın tutuklandı.
17 NİSAN -1. Dünya Savaşı'nda dar hat olarak yapılan Ankara - Yahşihan hattı genişletilerek hizmete açıldı.
19 NİSAN - 29 Ekim'in 'Ulusal Bayram' olarak kabulü hakkındaki (628) sayılı kanun kabul edildi.
19 NİSAN - Sanayi ve Maadin Bankasi'nın 'Sümerbank' kurulması hakkındaki kanun (633 sayı) kabul edildi.
20 NİSAN - Sıkıyönetim 7 ay daha uzatıldı.
20 NİSAN - İstiklal Mahkemeleri çahşması 6 ay daha uzatıldı.
22 NİSAN - Ceza Hukuku değ4ikliğinde (Cumhuriyeti koruma da dahildir) fıkrasının eklenmesi hakkında (635 saydı) kanun kabul edildi.
22 NİSAN - Tıp Fakültesi'nin, İstanbul Haydarpaşa'daki özel binasmda kalması hakkındaki TBMM karan.
22 NİSAN - TBMM 6 ay tatil karan aldı.
22 NİSAN - Harita Genel Müdürlüğü Kanunu kabul edddi.
22 NİSAN - Yüksek Askerî Şura Kanunu kabul edüdi.
22 NİSAN - Ticaret ve Sanayi Odalan Kanunu kabul edildi.
27 NİSAN - Gazeteci Hüseyin Cahit (Yalçın)'ın yargılanmasına Ankara İstiklal Mahkemesi'nde başlandı.
1 MAYIS - Adana'da şiddetli bir deprem oldu.
2 MAYIS - Türkiye - Norveç Dostluk Antlaşması hakkındaki (774) sayı¬lı kanun kabul edildi. 5 MAYIS - Ankara'da, Mustafa Kemal Paşa tarafından 'Gazi Çiftliği' adı verilen, çiftliğin kurulmasma başlandı.
7 MAYIS - Gazeted Hüseyin Cahit Yalçın'm mahkemesi son buldu. Çorum'a müebbet olarak sürülmesine karar verildi.
27 MAYIS - Diyarbakır'da 'Şeyh Sait' ve yandaşlannm mahkemesine başlandı.
3 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesinin teklifi ile, 'Takrir-i Sükun Kanunu'na dayanılarak 'Terakkiperver Fırkasi'nın kapatılması hakkında Bakanlar Kurulu karan.
14 HAZİRAN - Alpullu Şeker Fabrikası açıldı.
21 HAZİRAN - Türk - Yunan Antlaşması Ankara'da imzalandı.
29 HAZİRAN - Diyarbakır İstiklal Mahkemesi Şeyh Said ile 46 yandaşını ölüme mahkum etti. Güney Bölgesinde tekkeler kapatıldı. Ölüm kararları ertesi günü yerine getirildi.
5 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Latife Hanim'dan (Uşaklıgil) ayrıldı. (29 Ocak 1923'te evlenmişlerdi).
11 AĞUSTOS - Ahmet Emin (Yalman) tutuklandı ve Vatan Gazetesi kapatıldı.
15 AĞUSTOS - Ankara İstiklal Mahkemesi Lütfü Fikri'yi beraat ettirdi.Tarikat-ı Selahiye'ye mensup 11 kişiyi ölüme mahkum etti.
15 AĞUSTOS - Kayseri Tayyare ve Motor Fabrikaları için 'Junkers Firması' ile anlaşma yapıldı.
24 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, sabahın erken saatlerinde Çankaya'dan Kastamonu'ya hareket etti. Ağustos ayı başlarında Kastamonulu bir heyet kendilerim davet etmişti.
24 AĞUSTOS - Gazi, Kastamonu'da geceyi Terzi Mehmet Emin Ağa'nın evinde geçirdi. Paşa'nın Kastamonu'da 'Panama şapkası' ile görül-mesi, halkı açık başla selamlaması, bu memleket gezisinin ardından yeni bir devrimin geleceğine işaret miydi? |
25 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Kastamonu belediye salonun-da halka seslendi: "... Biz her yönden medeni insan olmalıyız. Çok acılar gördük. Bunun sebebi, dünyanın durumunu anlamayışımız-dır. Fikrimiz, zihniyetimiz tepeden tırnağa kadar medeni olacaktır. Şunun bunun sözüne ehemmiyet vermeyeceğiz. Bütün Türk ve islam alemine bakın; zihniyetlerim, fikirlerim medeniyetin emrettiği değişme ve yükselmeye uyduramadıklarmdan ne büyük felaket ve ıstırap içindedirler. Bizim de şimdiye kadar geri kalmamız ve en nihayet son felaket çamuruna batışımız bundandır... Behemehal ileri gideceğiz. Çünkü mecburuz. Millet açık olarak bilmelidir, medeniyet öyle kuvvetli bir ateştir ki, ona uzak kalanları yakar, mahveder. İçin¬de bulunduğumuz medeniyet ailesinde, layık olduğumuz mevkii bulacak ve koruyacak ve onu yücelteceğiz. Refah, saadet ve insanlık bundadır...'
26 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 25 Ağustos sah günü akşamı İnebolu'ya geldi. İki gününü halkla temasla geçirdi. 27 Ağustos Perşembe günü, inebolu Türk Ocağı'nda, fes ve çarşaf ile ilgili Devrim Tarihimizin en önemli konuşmalanndan birim yaptı:
'Arkadaşlar!
Ben sevgili memleketimizin hemen her yerini gezdim, gördüm. Vatan-daşlarımızın büyük kitleleri ile yakından temas ettim. Bütün bu can¬dan temaslarınım bende bıraktığı silinmez hatıratı hürmetle yad ve tezkar ederken, beyan etmeliyim ki, bu havalide. Çarıkın ve Kastamonu havalisinde ilk defa seyahat ediyorum...
Efendiler!
Türkiye Cumhuriyetim tesis eden Türk halkı, medenidir. Tarihte medenidir, hakikatte medenidir. Fakat ben, sizin öz kardeşiniz, arkadaşınız, babanız gibi söylüyorum. Medeniyim diyen Türkiye Cumhuriyeti halkı, fikriyle, zihniyetiyle medenî olduğunu ispat ve izhar etmek mecburiyetindedir... Bizim kıyafetimiz milli midir?... (Hayır sesleri). Bizim kıyafetimiz medeni ve beynelmilel midir?.... (Hayır, hayır sedaları).
28 AĞUSTOS - Cuma günü sabahleyin Devrekani'ye hareket etti.
28 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Taşköprü'yü ziyaret etti. Halkla kıyafet konusunda konuştu. Kasabadan ayrıldığında terziler, bezden şapka dikmeye başlamışlardı. Ertesi Cumartesi günü (Kasabanın pazarı) gençler ve memurlar şapka ile dolaşıyor ve kasabaya basma uydurma bez sarmış ya da fesli bir tek kişiyi sokmuyorlardı.
29 AĞUSTOS - Gazi, Daday ilçesin! de ziyaret etti. Halkla konuşmalar yaptı.
30 AĞUSTOS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, Kastamonu gezisinin son günü. Güneşli bir pazar sabahı. Gazi, yine sesleniyor Kastamonulu¬lara:
'Efendiler ve ey Millet!
İyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti, şeyhlerin, denişlerin müritleri ve mensuplannın memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır.'
1 EYLÜL - Gazi; Kurtuluş Savaşı'na büyük katkıları olan, yüzlerce evladmı şehit ve yaralı veren, tek bir kıpırdama olmayan Kastamonu ve dolaylannda gördüklerinden memnun olarak Ankara'ya döndü.
1 EYLÜL -1. Tıp Kongresi, Ankara'da yapıldı.
2 EYLÜL - Tekke ve türbelerin kapatılmasına, dini kıyafetlere ve memurların başlıklanna dair (2493 sayılı) Bakanlar Kurulu karan yayınlandı
4 EYLÜL - İstanbul'da, Taksim'de yapılan bir baloya ilk defa Müslüman kadınlar katıldı.
10 EYLÜL - İstanbul Heybeliada yangını; (60 ev, 30 dükkan, 2 han).
1.3 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa; İstiklal Mahkemesi tarafından vatana hıyanet suçu ile mahkum edilen gazetecileri affetti.
13 EYLÜL - Bakanlar Kurulu, Avrupa'ya öğrenci gönderilmesine karar verdi.
19 EYLÜL - Türkiye - İsveç Dostluk Antlaşması imzalandı.
23 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Samsun'da İstiklal Ticaret Okulu'nda verilen çayda öğretmenlere seslendi.
"Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, hayat için, muvaffakiyet için en hakiki mürşit ilimdir, fendir. İlim ve ferinin haricinde mürşit aramak gaflettir, cehalettir. Yalnız, ilmin ve fennin yaşadığı¬mız her dakikadaki safhalannm tekamülünü idrak etmek ve terakki-yatı zamanla takip etmek şarttır.
En mühim, en esaslı nokta, terbiye meselesidir. Terbiyedir ki, bir mille¬ti ya hür, ya müstakil, şanlı, ali bir heyeti içtimaiye halinde yaşatır, ya bir milleti esaret ve sefalete terk eder.
Milli terbiyenin ne demek olduğunu bilmekte artık bir güna teşevvüş kalmamalıdır. Bir de milli terbiye esas olduktan sonra onun lisanım, usulünü, vasıtalarım da milli yapmak zarureti gayri kabili münakaşadır. Milli terbiye ile inkişaf ve ila edilmek istenilen genç dimağları bir taraftan da paslandıncı, uyuşturucu, hayali zevaitle doldurmak¬tan dikkatle içtinap etmek lazımdır.
26 EYLÜL - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Burea'da Hidiv Abbas Hilmi Paşa'yı kabul etti.
5 EKİM - İstanbul Darphanesinde ilk Cumhuriyet altım basıldı.
8 EKİM - Gazi, yurt seyahatine çıktı. Bursa'ya geldi.
9 EKİM - Gazi, Balıkesir'de halka seslendi:
'... Türk Milletim, kendi nefsini bile anlamaktan yasaklayan sebepler, engeller yok edilmiştir, yıkılmıştır ve devamlı olarak yıkılacaktır... Millet tuttuğu yolda süratle, şiddetle yürüyecektir.
Gazi Paşa, Cumhuriyetin ilanından evvel. Kurtuluş Savaşı'nm hemen bitiminde, 7 şubat 1923'te Balıkesir, Paşa Camii minberinden öğle namazından sonra onlara şöyle seslennüşti:
'İnsanlara feyiz ruhu vermiş olan dinimiz son dindir, en mükemmel dindir. Çünkü dinimiz akla, mantığa, hakikate tamamen tevafuk ve tetabuk ediyor...
Efendiler!
Camiler birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için yapılma¬mıştır. Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için neler ya¬pılmak lazım geldiğim düşünmek yani meşveret için yapılmıştır.
Millet işlerinde her ferdin zihni başlı basma faaliyette bulunmak elzem¬dir... İstikbal ve istiklalimiz için, bilhassa hakimiyetimiz için neler düşündüğümüzü meydana koyalım...
Minberler halkın dimağları, vicdanları için bir feyiz membaı, bir nur membaı olmuştur. Böyle olabilmek için minberlerden aksedecek söz¬lerin bilinmesi, anlaşılması, fennî hakikatlara uygun olması lazım¬dır... Dolayısıyla hutbeler tamamen Türkçe ve zamanın icaplarma uygun olmalıdır.'
10 EKİM - Gazi Paşa, Manisa'yı ziyaret etti.
11 EKİM - Resmî merasimde giyilecek elbise ve teferruatı hakkında (2626 sayılı) Bakanlar Kurulu karan kabul edildi. (Frak, silindir, vb...)
12 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, İzmir sonbahar manevralarım iz¬ledi ve konuştu.
14 EKİM - Gazi, İzmir Erkek Öğretmen Okulu'nda şereflerine verilen
çay toplantısında öğretmenlere ve yeni kuşağa seslendi.
14 EKİM - Türkiye'de ilk betonarme köprü. Menderes Nehri üzerinde yapıldı. (3 gözlü, 75 m. uzunluğunda).
15 EKİM - İstanbul Erkek Lisesi onuncu sınıf öğrencilerinin, Arapça öğretmeni Tahir Bey'in sandalyesine iğne yerleştirmeleri ve suçluyu söylememeleri üzerine olay büyüdü. Basın haftalarca bu konuyu işledi. Disiplin Kurulu sınıfın tüm mevcudu olan 46 öğrenciye, okuldan uzaklaştırma cezası verdi. Karar Bakanlıkça da onaylandı. Öğrenciler bir yıl okuldan uzak kaldılar, ertesi yıl cezaları affedilerek tekrar okullanna döndüler.
17 EKİM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Konya'yı ziyaret etti.
18 EKİM - Türkiye - Bulgaristan Dostluk Antlaşması imzalandı.
19 EKİM - Ankara Tıp Fakültesi açıldı.
21 EKİM -1926 yılı bütçesinde gelir; 218 milyon Türk Lirası olarak hesaplandı. 21 EKİM - Gazi Paşa, Ankara'ya döndü.
28 EKİM - Türkiye - Yugoslavya Barış ve Dostluk Antlaşması (No. 702) imzalandı.
29 EKİM - Cumhuriyefin yıldönümü şenlikleriyle beraber İstanbul'da şapka kullananlar çoğaldı.
1 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM'nin ikind dönem, üçüncü toplanma yılım açh.
2 KASIM - Kastamonu Vilayeti halkı. Gazi Paşa hazretlerinin hayat bo¬yunca Cumhurbaşkanı kalmaları için TBMM'ye teklifte bulundular.
5 KASIM - Ankara Hukuk Mektebi açıldı. Gazi'nin bir konuşmasıyla açılan bu okul; 1931'de fakülte olmuş, 1946'da Ankara Üniversite-si'ne bağlanmıştır.
9 KASIM - ismet (İnönü) Paşa Kabinesi, 2'ye karşı 159 oyla güven aldı.
14 KASIM - Bakanlar Kurulu, mevcut 150 milyon kağıt paranın değişti-rilmesini TBMM'ye teklif etti.
14 KASIM - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın I. Dünya Savaşı bitiminde. İstanbul'da şişli (Halaskar Gazi) Caddesi'nde oturduğu 123 saydı eve 'plaka' konuldu.
14 KASIM - Sivas'ta, bir takım gericilerin devrimlere karşı baş kaldırmaları anında bastınîdı. Gericilik, teşebbüsten ileri gidemedi.
16 KASIM - Samsun - Sivas ve Ankara - Kayseri - Sivas demiryollarının inşasına dair (662 sayılı) kanun kabul edildi.
20 KASIM - Ankara - Sivas hattı (Yerköy) hizmete açıldı.
21 KASIM - Sıkıyönetim Meclis tarafından 1 yıl süre ile uzatıldı.
22 KASIM - İstanbul Darülfünunu'nda bir 'İnkılap Tarihi Kürsüsü' kurulması için karar alındı.
23 KASIM - Danıştay (Şuray-ı Devlet/in yeniden kurumlaşma dair (669 sayılı) kanun kabul edildi.
25 KASIM - Şapka iktisabı hakkında (671 saydı) kanun kabul edddi. Bir tane ret oyu verildi.
25 KASIM - Erzurum'da bazı gericüerin gösteri yapmaya kalkışmaları üzerine şehirde bir ay süre ile sıkıyönetim kabul edildi. 80 kişi tutuk¬landı. Tutuklananlardan bazdan daha sonra ölüm cezasına çarpnni-ddar.
25 KASIM - Türk Tarih Encümeni İstanbul'da toplanarak 'Cumhuriyet Armasi'nm esaslarım tespit etti.
26 KASIM - İstanbul Belediye Başkanı Op. Emin Bey de Mario Serra arasmda Yıldız Sarayı'nda bir milletlerarası oyun yeri işletmeye açılması hakkında antlaşma imzalandı.
27 KASIM - Maraş'ta ufak bir gerici topluluğu, camideki yeşil bayrağı alarak Hükümet Konağı önünde 'Müslümanlık elden gidiyor, şapka istemeyiz' diye bağırarak gösteri yapmak istediler. Yürüyüş dağıtıldı, kırk kişi tutuklandı.
28 KASIM - Rize'de gericilerin kıpırdanmaları hissedildi. 82 kişi tutuklandı. Bilahare 8 kişi ölüm cezasma çarptırıldı.
29 KASIM - Sivas'ta gericilerin baş kaldırma teşebbüsleri, anında bash-nidı.
30 KASIM - Tekke ve zaviyelerle türbelerin kapatılmasına ve türbedar¬lıklarla birtakım unvanların yasaklanmasına ve kaldmimasına dair (677 saydı) kanun kabul edildi.
30 KASIM - Büyük Millet Medisi'ne 'Hakimiyet Milletindir' levhası asıldı.
7 ARALIK - İstiklal Mahkemesi Erzurum'da çabşmalara başladı.
9 ARALIK - Memur üniformalannm yerli malı olmasma dair (688 sayılı) kanun kabul edildi.
12 ARALIK - Eski Donanma Cemiyeti hukukunun Tayyare Cemiyetine devrine dair (689 saydı) kanun kabul edildi.
12 ARALIK - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, TBMM'sinde son gericilik olayları hakkında açddama yaptı. Bastınîdığııu ve vatandaşların kandırıldığım, tertip olduğunu söyledi.
12 ARALIK - Ankara - Ereğli demiryolunun inşasına dair (692) saydı kanun kabul edildi.
17 ARALIK - Türkiye - Sovyetler Birliği Tarafsızlar Anüaşması Paris'te imzalandı. (Kanun No. 726) (7.11.1945'te Sovyetler tarafından bozuldu).
21 ARALIK - Milli Eğitim Bakam Hamdullah Suphi (Tannöver)'in yerine Necati Bey atandı.
26 ARALIK - îstddal Mahkemesi tarafmdan Ankara'da yargdanmalanna karar verilen 27 sanık, Ankara'ya sevk edddi. Tutuklular arasmda 'Frenk Mukallitliği' kitabı yazan İskilipli Atıf Hoca da bulunuyordu.
26 ARALIK - Günün yirmi dört saate taksimine dair (697 saydı) kanun kabul edddi.
30 ARALIK - Banknotların değiştirilmesi hakkında (701 saydı) kanun kabul edddi.
1926
1 OCAK - Gece yarısından itibaren milletlerarası takvim ve saatte yapılan değişiklik uygulanmaya başlandı.
9 OCAK - Piyango hakkının Hava Kurumu'na ait olduğuna dair (710 sayılı) kanun kabul edildi.
10 OCAK - Ankara İstiklal Mahkemesi, Albay Osman ve yardımcılarını, karışıklık çıkarmak suçundan ölüme mahkum etti.
14 OCAK - Mali yılın l Haziran'dan itibaren başlamasma dair (715 sayılı) kanun kabul edildi.
14 OCAK - Ölen Süleyman Sim Bey'in yerine Bayındırlık Bakanlığına Behiç Bey atandı.
18 OCAK - Patlayıcı maddelerle balık tutmayı yasaklayan (721 sayılı) kanun kabul edildi.
18 OCAK - İstanbul Belediye Başkanı Op. Emin Bey istifa etti.
25 OCAK - Subayların 3 yıllık Doğu hizmeti hakkındaki (722 saydı) kannun kabul edildi.
26 OCAK - İstanbul Belediye Başkanlığına Muhittin (Üstündağ) tayin edildi.
30 OCAK - Dr.Adnan (Adivar) milletvekilliğinden istifa etti.
30 OCAK - Türkiye - Şili Dostluk Antlaşması imzalandı. 6 ŞUBAT - Varşova Büyükelçisi İbrahim Tali Bey, Diyarbakır milletvekilliğine seçildi.
11 ŞUBAT - İstanbul'da 'Milliyet' gazetesi yayınlanmaya başladı.
13 ŞUBAT - Men'i Israfat Kanunu (Sayı 737) kabul edildi.
13 ŞUBAT - Konya'da Mevlana Celaleddin-i Rumi Türbesinin 'Müze' haline getirilmesi kabul edildi.
17 ŞUBAT - 'Türk Medeni Kanunu' (sayı 743) kabul edildi. (Bu kanuna göre evlenme akdinin evlendirme memuru tarafından yapdacağına dair 'medenî nikah' esası, aynı kanunun 110. maddesinde kayıtlandı).
18 ŞUBAT - Türkiye - Suriye Antlaşması imzalandı.
18 ŞUBAT - Türkiye - Amerika geçici ticaret antlaşması imzalandı.
27 ŞUBAT - Temettü Vergisi yerine (755 saydı) Kazanç Vergisi kanunu kabul edildi. |
27 ŞUBAT - Başbakan İsmet (İnönü) Paşa Mersin'de incelemelerde bu-lundu.
28 ŞUBAT - İstiklal Mahkemeleri'nin çalışması, 7 Eylül 1926 tarihine kadar uzatıldı.
1MART - Türk Ceza Kanunu (No. 765) kabul edildi.
3 MART - Hakimler Kanunu (No. 766) kabul edildi.
3 MART - Tıp daçlanna verilecek Türkçe adlarla ilgili 'Codex' komisyonu hakkındaki (767 sayılı) kanun kabul edildi.
11 MART - Türkiye - Sovyetler Birliği Ticaret ve Seyrisefain Antlaşması imzalandı.
13 MART - Mustafa Kemal Paşa'nın anıları 'Hakimiyet' ve 'Milliyet' gazetelerinde yayınlanmaya başladı.
14 MART - İstanbul milletvekilliğinden çekilen Dr. Adnan (Adıvar)'m yerine 9. Kolordu eski komutanlanndan İhsan Paşa seçildi.
16 MART - Bitlis Valisi Kazım (Dirik) Paşa, İzmir Valili'ğine naklen atandı.
17 MART - Kayseri - Ulukışla demiryolunun inşasma dair (787 sayılı) kanun kabul edildi.
18 MART - Antalya'da deprem. 22 MART - Memurin Kanunu (No. 788) kabul edüdi.
22 MART - Türk Dili Akademisi'ne dair (789 sayılı) kanun kabul edildi. 22 MART - Müskirat inhisannm (İçki Tekeli) devlete geçmesine dair (790 saydı) kanun kabul edildi.
24 MART - Fevzi Paşa - Diyarbakır demiryolunun yapılmasına dair (793 saydı) kanun kabul edddi.
25 MART - Türkiye - Almanya geçici ticaret antlaşması imzalandı.
1 NİSAN - 30 Ağustos'un 'Zafer Bayramı' olarak kabulü hakkındaki (795) saydı kanun kabul edildi.
10 NİSAN - İktisadi kurumlarda yazışmanın Türkçe yapdmasına dair (805 saydı) kanun kabul edddi.
11 NİSAN - Kabine; İtalya Başbakanı Musolini'nin 'Doğu Akdeniz' de ilgdi demeci üzerine kısmi seferberUk karan aldı.
13 NİSAN - İstanbul - Üsküdar İcadiye yangını (28 ev yandı).
17 NİSAN - Ankara'da, Musul konuşu de dgdi görüşmelere başlanıldı.
19 NİSAN - Ankara'da Sovyet Elçiliği yeni binası hizmete açddı. 19 NİSAN - Türkiye sahdierinde nakliyat-ı bahriye (Kabotaj) ve limanlarla karasulan dahdinde icra-yı sanat ve ticaret hakkındaki (815 sayılı) kanun kabul edddi. (1 Temmuz 1926'dan itibaren 'Kabotaj Bay¬ramı' olarak kutlanacaktır).
19 NİSAN - Adli Tıp Kanunu kabul edildi.
22 NİSAN - Borçlar Kanunu (No. 818) kabul edildi.
22 NÎSAN - Türkiye - İran Dostluk ve Güven Antlaşması imzalandı.
26 NİSAN - İranlılarla evlenmeyi yasaklayan kanunun kaldınîması hakkındaki (824 sayılı) kanun kabul edildi.
30 NİSAN - Samsun - Kavak demiryolu hizmete açıldı.
7 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Adana'yı ziyaret etti.
13 MAYIS - Sıtma mücadelesi hakkındaki (839 sayılı) kanun kabul edildi.
16 MAYIS - Son Osmanlı Padişahı (VI. Mehmet Vahdettin) San Remo İtalyan kıyı şehrinde öldü. (1861-1926: Osmanlı padişahlarının 36'ncısı ve sonuncusudur. Abdülmecid'in en küçük oğludur).
17 MAYIS - İstanbul'da Türkische Post' Gazetesi yayınlanmaya başladı.
17 MAYIS - Ticaret Vekili Ali Cenan! Be/in yerine Rahmi Bey atandı.
18 MAYIS - İstiklal Mahkemeleri'nin görev süresi 7.3.1927 tarihine ka¬dar uzatıldı.
20 MAYIS - İlkokul öğretmenleri hakkında (824 sayılı) kanun kabul edil¬di.
21 MAYIS - Musul Antlaşmasi'nın kabulü hakkında. Bakanlar Kurulu
karar aldı.
21 MAYIS - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın Bursa seyahati. 23 MAYIS - Emlak ve Eytam Bankası Kanunu (No. 844) kabul edildi. 26 MAYIS - İstiklal Savaşı'na katılmayan memurların işten çıkaniması-
na dair (854) saydı kanun kabul edildi.
26 MAYIS - Çekirge mücadelesi hakkında (858 saydı) kanun kabul edildi.
28 MAYIS - Ödemiş'te 'Ük Kurşun' (28 Mayıs 1919) anıtı törenle açıldı.
29 MAYIS - Ticaret Hukuku Kanunu (No. 865) kabul edildi.
29 MAYIS - On bir din kaldınîması hakkında (877 saydı) kanun kabul . edüdi.
30 MAYIS - Ankara'da otomatik telefon şebekesi kurulması hakkında (876 saydı) kanun kabul edddi.
30 MAYIS - İç41erinde 18 dçenin kurulmasıyla dgüi (Baskil, Gölpazan, Osmaneli, Bozüyük, Sorgun, Çumra, Hadım, Cihanbeyli, Bucak, Kü¬re, Torbalı, Nizip, Susurluk, Gercüş, Hilvan, Yaylak, Polatlı, Serik) kanun kabul edildi
31 MAYIS - Türkiye - Sovyetler Birliği Antlaşması imzalandı. |
2 HAZİRAN - Türkiye - Finlandiya Ticaret Antlaşması (No. 1084) kanu¬nu kabul edildi.
5 HAZİRAN - Ankara'da, Türkiye - İngdtere - Irak arasında Musul Antlaşması imzalandı.
5 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, 'Gülcemal' Vapuru ile Marmara Denizi'nde gezinti yaptı. Büyükada açıklanna kadar yaklaştı.
6 HAZİRAN - Musul Konuşu ile ilgili olarak. Halk Fırkası gizli bir toplantı yaptı.
8 HAZİRAN - Kızılay pullannın bayram günlerinde kullanılmasma dair (919 sayılı) kanun kabul edildi.
9 HAZİRAN - Bursa kaplıcalannın ıslahı için (923 sayılı) kanun kabul edildi.
10 HAZİRAN - TBMM toplantısı geri bırakıldı.
13 HAZİRAN - Ankara telsiz istasyonunun temeli atıldı.
15 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın îzmir'e ziyareti (16 Haziran 1926) fırsat bilen hasımları, bir suikast düzenlediler. Gazi otomobille şehirden geçerken, Gaffarzade Oteli yakmında dar bir dönemeçte Ziya Hurşit ve adamları kendisine ateş edip, kargaşalıktan yararlanarak Sakız Adasına kaçacaklardı. Suikastçıların kaçmasını sağ¬layacak olan motorcu Şevki, hazırlıkları İzmir Valisi Kazım Dirik'e haber vererek suikastçıları yakalattı.
16 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paça, Balıkesir yolu ile îzmir'e geldi.
18 HAZİRAN - Ankara İstiklal Mahkemesi, İzmir'de görevlendirildi.
18 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, suikast dolayısıyla Anadolu Ajansi'na demeç verdi: '...Benim naçiz vücudum bir gün elbette toprak olacaktır. Fakat, Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır...'
19 HAZİRAN - Türkiye - İtalya müzahereti hukukiye ve mücrimlerin geri verilmesi hakkında antlaşma imzalandı.
20 HAZİRAN - Geniş ölçüde tutuklama yapıldı. Tutuklananlar arasın-da milletvekillerinin ve ordu kumandanı paşaların da bulunması he¬yecanı artırdı. Şark Fatihi Kazım Karabekir Paşa da tutuklananlar arasında idi. Başbakan İsmet (İnönü) Paşa, Emniyet Müdürüne emir vererek Karabekir Paşa'yı serbest bıraktırdı. TBMM'nin karan olma¬dan milletvekillerinin tutuklanmaması lazımdı. İstiklal Mahkemesi;
'TBMM adına yargı yetkisi kullandığım...' ileri sürerek, işine kansan İsmet Paşa'nın tutuklanmasına karar verdi.
26 HAZİRAN - İstiklal Mahkemesi; İzmir'de Milli Kütüphane binasm-da sanıklan yargılamağa başladı. Ali (Çetinkaya) Başkan. Ali (Rize), Dr. Reşit Galip, üye ve Necip Ali (Küçükada) da savcıydı.
26 HAZİRAN - Antalya'da deprem.
29 HAZİRAN - Türkiye - Arjantin Dostluk Antlaşması (No. 956) imza¬landı.
30 HAZİRAN - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Çeşme'yi ziyaret etti.
1 TEMMUZ - Yeni Ceza Kanunu yürürlüğe girdi.
1 TEMMUZ - Türkiye, Uluslararası Cenevre Antlaşmasi'na katıldı. l TEMMUZ - Kabotaj Bayramı (Bkz. 19.4.1926) kutlandı.
4 TEMMMUZ - Kazım Karabekir ve Ali Fuat Paşalar, İzmir'de İstiklal Mahkemesi'nde sorguya çekildiler.
5 TEMMUZ - İstiklal Mahkemesi ile aralan açılan Başbakan İsmet Paşa, tutuklama karan üzerine Mustafa Kemal Paşa'nın tavsiyeleriyle iz¬mir'e geldi. İstiklal Mahkemesi heyetiyle ayn ayn görüştü. Yapıl¬makta olan oleinlerin usule uygun olduğu taraflarca kabul edildi.
6 TEMMMUZ - Cavid Be/in sorgusu yapıldıktan sonra İstiklal Mahke-. mesi Çeşme'de toplantıya devam etti.
8 TEMMUZ - İsmail Canbulat ve Bekir Sami Beyler savunmalarım yaptılar.
11 TEMMUZ - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Ankara'ya döndü.
13 TEMMUZ - İzmir suikastı karara bağlandı: İzmir Milletvekili Şükrü, Saruhan Milletvekili Halis Turgut, İstanbul Milletvekili İsmail Canbulat, Erzurum Milletvekili Rüştü (Paşa), Eski Lazistan Milletvekili Ziya Hurşit, Trabzon Milletvekili Hafız Mehmet, San Efe Edip, Emekli Teğmen Çopur Hilmi, Emekli Baytar Albay Rasim, Laz İsmail, Gürcü Yusuf, eski Ankara Valisi Abdülkadir ve Kara Kemal.. ölüm cezasma çarptınîdılar.
Kazım Karabekir, Ali Fuat (Cebesoy), Refet (Bele), Cafer Tayyar, Mer¬sinli Cemal Paşalarla, Milletvekillerinden Faik, Sabit, Halet, Feridun, Fikri, Kamil Zeki, Bekir Sami, Beşim Necati, Münir Hüsrev... beraat ettiler.
13 TEMMUZ -13 ölüm cezası 13/14 Temmuz 1926 gecesi yerine getiril¬di. Bunlar arasında suikastla yakın ilgili; Kurtuluş Savaşı komutanla-rmdan Tümgeneral Rüştü (Doğ: 1872), yine komutanlardan 'Ayia' adıyla ünlü Albay Mehmet Akif (doğ: 1882) de vardı.
15 TEMMUZ - 'Karadeniz' Vapuru'nda düzenlenen 'Seyyar Sergi' Hamburg limanına vardı.
l AĞUSTOS - Ankara'da Ali Çetinkaya'nın başkanhğmda İstiklal Mahkemesi, suikast davasınm 2. bölümüne başladı. Sanıkların çoğu eski îttihad ve Terakki Fırkası mensubu olduklanndan bu davaya 'Ittihatçılar Davası' da denilmektedir.
2 AĞUSTOS - 'Lotus' adlı Fransız Gemisi, Türk sularında 'Bozkurt' adh Türk gemisini batırdı. Çarpışma, uluslararası bir davanın doğmasına sebep oldu, Türk delegasyonu ve onun başkanı hukukçu Mahmut Esat Bozkurt, bu vesileyle Türk Hukuk bilgisini dünya kamuoyuna duyurmak fırsatım buldu.
10 AĞ
