Talas Savaşı
· İlk Türk-Arap münasebetleri “Talas Savaşı” ile birlikte başlamıştır. Bu savaşta Karluk, Yağma ve Çiğil boyları İslam orduları saflarında Çinlilere karşı savaşmışlardır.
· Bu savaş sonrasında İslamiyet Orta Asya da yayılmaya başlamış ve ilk Türk-İslam Devletleri kurulmuştur.
TTürkler 750 yılında Müslümanlar ile Çinliler arasında yapılan Talas Savaşı sonunda Müslüman oldular.
Nedeni : Çinliler ve Araplarin Orta Asya'yi denetim altina almak istemeleri.
Çinliler, Orta Asya'yi denetimleri altina almak amaciyla 747 yilinda Türkistan'a sefer düzenledi.
Abbasiler, Karluk, Yagma ve Çigil Türkleri'nin yardimi ile 571 yilinda Talas'da Müslümanlar Çinlileri yendi.
Sonuçlari
1. Orta Asya Çinlilesmekten kurtuldu
2. Türkler, Islamiyet'i kabul etmeye basladi.
3. Kagit, matbaa, barut, pusula gibi Çinlilerin gelistirdigi aletler, Müslümanlar tarafindan ögrenilmeye baslandi.
TÜRKLERİN İSLAMİYETİ KABULÜ
Türklerin İslamiyet'i Kabul Etme Nedenleri :
• İslamiyetteki tek tanrı ( Allah ) inancı ile Gök Tanrı inancı arasında pek fark bulmamaları
• Türk toplumunda bulunan Ozan ve Kam'lar ile İslam Evliyaları ve Dervişlerinin birbirine benzerlik göstermesi
• Cihad fikriyle, fetih fikrinin birbiriyle bağdaşması
• İslamiyet'in öngördüğü doğruluk, dürüstlük,temizlik,konukseverlik gibi ahlak kurallarının, Türk ahlak anlayışına uygun olması
• Ahiret inancı ve Kurban Kesme benzerlikleri
• Bilimsel ve Ticari ilişkilerin etkileri.
Türklerin İslam Dünyasındaki Etkinlikleri ve Hizmetleri :
• Abbasiler döneminden başlayarak Türkler'in etkinlikleri artmıştır. Abbasilerde Türkleri devlet hizmetinde görevlendiren ilk halife "Mansur" dur.
• Harun Reşid döneminde Saray Muhafızları Türklerden oluşturulmuştur. Bizans sınır boylarında ( Uc ), Türklere görevler verilmiştir.
• Me'mun ve Mu'tasım dönemlerinde Türkler'in askeri etkinlikleri arttı. Mu'tasım döneminde Türkler için "Samerra" şehri kuruldu.
• Azerbaycan'da başlayan ve devleti ( Abbasileri ) tehdit eder hale gelen Babek isyanı, Mu'tasım döneminde Türkler tarafından bastırılmıştır.
• Büyük Selçuklular, Abbasi Halifesini Büveyhoğullarının baskısından kurtardılar.
• Batı'da Bizans ve Haçlılara karşı, doğuda Moğol tehlikesine karşı İslam dünyasını Türkler korumuşlardır.
• Değişik bölgelerde kurmuş oldukları devletler yoluyla İslamiyet'i batı ve doğu'da yaydılar.
• İslam uygarlığının gelişmesine büyük katkıda bulundular. ( Farabi, İbn-i Sina, Biruni, Harezmi, İbn-i Türk önemli Türk Bilim adamlarıdır.)
• Eğitim ve Öğretim Kurumları açısından İslam dünyasının gelişmesini sağladılar ( Nizamiye Medresesi )
• İslam Sanatına' da katkıda bulunmuşlardır.
Özetle :
• İslamiyet'i her türlü iç ve dış tehlikelerden korumuşlardır.
• İslamiyet ' in yayılmasına ve bir dünya dini olmasına katkıda bulunmuşlardır.
• İslam dünyasına önemli devlet, bilim ve sanat adamları kazandırmışlardır.
• İslam Kültürünü geliştirerek batıya tanıtmışlardır. ( Büyük Selçuklular - Osmanlılar)
• Bugün, İslam bilim ve kültürünü laik devlet yapısı içerisinde geliştirmektedirler. ( TC )
ESKİ TÜRK İNANIŞI İLE İSLAMİYET’İN BENZER YÖNLERİ
1-Türklerdeki Göktanrı inancı ile Müslümanlardaki tek tanrı inancının benzer olmaları
2-Türkler Müslümanlar gibi Tanrıya kurban keserlerdi.
3-Türk ahlak anlayışı ile İslam kuralları benziyordu.
4-Türklerdeki ahiret inancı, cennet-cehennem kavramları Müslümanlar ile benzeşiyordu.
5-Türklerdeki cihan hakimiyeti düşüncesi Müslümanlardaki cihat kavramı ile benzeşiyordu.
6-Göktanrı inancında din adamları halktan üstün değildi. İslam’daki imamlar da ayrıcalıklı bir sınıf oluşturmuyordu.
7-Türkler temizliğe önem verirlerdi. İslamiyet’te de temizlik imandan geliyordu.
8-Türklerdeki ozan ve kamlar, İslam dünyasındaki dervişlere benziyorlardı.
9-Türklerdeki alp kavramı, İslam dünyasındaki eren kavramı ile benzeşiyordu.
10-Türkler diğer dinlere karşı hoşgörüye sahipti. İslamiyet de hoşgörü diniydi.
· Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleri ile birlikte;
§ İslamiyet, geniş alanlarda yayılma imkanı buldu. (Orta Asya, Hindistan ve Balkanlar)
§ Bizans ve Haçlılarla savaşarak Hristiyanların İslam dünyası üzerindeki baskılarına son verdiler.
§ Halifelik makamının koruyuculuğunu üstlendiler. Dini ve siyasi bir güç olarak halifelik makamını kullandılar.
§ Siyaset, bilim, sanat, kültür ve düşünce alanında bir Türk-İslam sentezi oluşturdular.
Not: Toplu olarak İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu “Karluklar”dır. (751)
· İslamiyeti kabul eden ve resmi din olarak ilan eden ilk Türk devleti “Karahanlılar”dır. (840-1212)
· Müslüman Türkler tarafından kurulan ilk Türk devleti “Tolunoğulları”dır. (868-905)
TÜRK - İSLÂM TARİHİ ÖNEMLİ BİLGİLERİ !!!
İlk Müslüman olan Türkler, Karluk, Yağma ve Çiğil boylarıdır.
İlk Müslüman kavim, İtil (Volga) Bulgarları,
İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılar,
İlk Müslüman Türk İmparatorluğu Büyük Selçuklulardır.
10.yüzyılda Oğuzlar Müslüman olmaya başladılar.
abbasiler döneminde Türklerin yerleştirildiği sınır şehirlerine Avasım denir.Bağdat yakınlarındaki askeri şehre Samarra denilmiştir.
Mısır'daki ilk Müslüman Türk Devleti Tolunoğulları ikinci Türk devleti İhşidler'dir.
Sultan ünvanını ilk kullanan hükümdar Gazneli Mahmut'tur.
İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılar'dır.Merkezi Balasagun, Kaşgar, Semerkant'dır.
Büyük Selçuklu Devleti'nin kurucusu Tuğrul Bey'dir.Soyu Oğuzlara dayanır.Bütün İslam dünyasının koruyucusu - siyasi lideridir.Dini lider Abbasi halifesidir.
İkta sistemi ilk defa Hz. Ömer döneminde uygulanmaya başladı.
Büyük Selçuklu Devleti'nde Tuğrul Bey döneminde ikta uygulanmaya başlandı.
Büyük Selçuklularda ilk parayı Tuğrul Bey bastırdı.Tuğrul Bey, Alparslan, Melikşah, Çağrı Bey'in oğlu Kavurd altın para ( dinar ) bastırdı.
Altın para - Dinar, gümüş para - Dirhem
Büyük Selçuklu Devleti'nin gelirleri ; öşür, haraç, cizye, gümrük vergileri, ganimetler, madenlerin işletilmesinden gelen gelirler.Toplanan vergiler ile gulam askerleri ve memurların maaşları ödenir, diğer giderler karşılanır.
Ahilik :Şehirlerde esnaf ve zanaatkarların mesleki kuruluşudur. Getirdikleri ahlaki kurallarla topluma öncülük etmişlerdir.Hem ticari hayatın canlı tutulması, hem de şehrin güvenliği sağlanırdı.
Ahi teşkilatının temelleri 12. yy'da Abbasiler zamanında düzenlenen fütüvvet teşkilatına kadar uzanır.Anadolu Ahiliğinin kurucusu Ahi Evran'dır.
Görevleri; aynı meslekten olan üyeler arasında dayanışmayı sağlamak, üyeleri eğitmek, üretimde kalite ve standardı yükseltmek ve denetlemek, devletle esnaf arasındaki ilişkileri düzenlemek.
Hükümdar; yasama, yürütme, yargı yetkisine sahiptir.
Karahanlılar'da ulusçu özellik ön planda.
