İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ
KARAHANLI DEVLETİ
· Orta Asya da İslamiyet’i benimseyen ilk Türk devletidir.
· Devlet, Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi boylarının birleşmesi ile kurulmuştur. Bu nedenle federal (federatif) bir yapıya sahiptir.
· Devlet’in kurucusu “Bilge Kül Kadir Han”dır
· Saltuk Buğra Han döneminde İslamiyet resmi din ilan edilmiştir.
· Hakani denilen Türk lehçesini resmi dil ilan etmişlerdir.
Not: Bu durum, Karahanlı devletinin “ulusçu” (milliyetçi) bir yapıya sahip olduğunu gösterir.
· Devlet yönetimi ve teşkilatlanma alanında daha sonra kurulacak olan Türk-İslam devletlerine öncülük etmişlerdir.
· Hükümdara devlet yönetiminde “Noyan” adı verilen vezirler yardım etmiştir. Ordu yönetiminden ise “Subaşı” sorumluydu.
· Tarihte ilk defa “askeri hastane” ve “askeri posta teşkilatını” kurmuşlardır.
· Bu dönemde Orhun Kitabelerinde sonra ortaya konan ilk yazılı eserler yazılmıştır. Bunlar:
§ Kutadgu Bilig: Yusuf Has Hacib
§ Divan-ı Lugati’t-Türk: Kaşgarlı Mahmud
· Devlet, Karahitaylar, Harezmşahlar ve Fergana Hanlığı tarafından yıkılmıştır.
