DİN
· İslamiyet’in kabulüyle birlikte, İslamiyet’e ters düşmeyen gelenekler sürdürülmüş ve bir Türk-İslam sentezi oluşturulmuştur. Daha önce ortaya çıkan tarikatlar XII. yy’dan itibaren Anadolu da etkili olmaya başlamıştır.
Bu tarikatlar:
|
Babailik |
Baba İlyas tarafından kurulmuştur. Ortaya attığı fikirler ve Anadolu da ortaya çıkardığı eylemler Anadolu Selçuklu Devletinin yıkılmasında etkili olmuştur. |
|
Bektaşilik |
Yesevilik tarikatının Anadoludaki uzantısıdır. Kurucusu Hacı Bektaşi Veli’dir |
|
Ekberilik |
Kurucusu Sadrettin Konevi’dir |
|
Mevlevilik |
Kurucusu Sultan Veled’dir |
· Anadolu da “Tasavvuf” anlayışı bu dönemde ortaya çıkmış ve bu anlayışa paralel olarak Anadolu’nun bir çok yerinde tekke ve zaviyeler açılmıştır.
DİL VE EDEBİYAT
· Anadolu Selçuklu Devletinde resmi yazışmalarda Arapça ve Farsça kullanılmaktaydı. Edebiyat dili Farsça ve Türkçe, bilim dili ise Arapçaydı.
· Anadolu beyliklerinde resmi dil ve tüm yazışma dili Türkçe idi.
Not: Karamanoğulları Beyliği döneminde Türkçe Anadolu da ilk kez resmi dil ilan edilmiştir.
· Bu dönemde birçok edebiyatçı ve bilim adamı yetişmiştir.
§ Mevlana: Divan-ı Kebir, Mesnevi ve Fih-i Mamafih önemli eserleridir.
§ Yunus Emre: Risaletü’n-nushiye en önemli eseridir. Halk tasavvufunun Anadoludaki en büyük temsilcidir.
§ Nesimi, Amedi, Aşıkpaşa ve Gülşehri bu dönemin önemli şairlerindendir.
· “Battal Gazi” ve “Danişmend Gazi” gibi Türk kahramanlarını anlatan destanlar ile Oğuzname ve Dede Korkut Hikayeleri gibi sözlü halk ürünleri ortaya çıkmıştır.
· XIII. yy’dan itibaren Anadolu da tasavvuf edebiyatı gelişmeye başlamıştır. Tasavvuf edebiyatının Anadoludaki en büyük temsilcileri Yunus Emre ve Mevlana’dır.
